მრავალეთნიკური ქალაქი ნინოწმინდა საქართველოს სამხრეთით, ხანჩალის ტბასთან, ზღვის დონიდან 1940 მეტრ სიმაღლეზე მდებარეობს. მუნიციპალიტეტის უმეტესი ნაწილი უტყეოა, დაფარულია მთისა და მდელო-ველის მცენარეულობით. ტბების ირგვლივ, დაჭაობებულ ტაფობებში გავრცელებულია წყლისა და ჭაობის მცენარეულობა. ნინოწმინდაში მთიანეთის სტეპის მკაცრი ჰავაა. ზამთარი ცივი და მცირეთოვლიანია, ზაფხული კი – ხანგრძლივი და გრილი. აქ იანვრის საშუალო ტემპერატურა 10,6°C-ია, აგვისტოსი კი – 13,1°C.
ნინოწმინდა ქალაქად 1983 წელს გამოცხადდა. 1991 წლამდე მას ბოგდანოვკა ერქვა. ეს არის პატარა ქალაქი, სადაც დაახლოებით 6 000 მოსახლე ცხოვრობს. ამ ადგილას ადამიანი ქვის ხანაში დასახლდა, რაზედაც არქეოლოგიური გათხრებისას აღმოჩენილი არტეფაქტები მეტყველებს. ნინოწმინდაში ბევრია ყორღანი, ნამოსახლარი და ბრინჯაოს ხანის მეგალითური ნაგებობა. აქ ნახავ აბულისა და შაორის ციკლოპურ სიმაგრეებს, რომლებიც შთამბეჭდავი დაგეგმვითა და მშენებლობის ტექნიკით ხასიათდება.
ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი სამცხე-ჯავახეთის მხარის აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარეობს. მისი ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ნინოწმინდა. მუნიციპალიტეტს ჩრდილოეთით წალკა ესაზღვრება, დასავლეთით – ახალქალაქი, აღმოსავლეთით – დმანისი, სამხრეთ-დასავლეთით – თურქეთის რესპუბლიკა, სამხრეთით კი – სომხეთი. ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი სამხრეთით ნაიყულის ქედითაა შემოსაზღვრული, ჩრდილოეთით, სამსრისა და ჯავახეთის ქედების შემაერთებელი სერით, დასავლეთით – სამსრის ქედით, აღმოსავლეთით კი – ჯავახეთის ქედის თხემით. რაიონის რელიეფისთვის
ჯვრის მონასტერი ჯვრის მონასტერი — VI საუკუნის ტაძარი და მონასტერი, მდებარეობს მცხეთის აღმოსავლეთით, მდინარეების მტკვრისა და არაგვის შესართავთან, კლდოვანი მთის წვერზე. შეტანილია მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში. სვეტიცხოველი სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი — XI საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი, ერთ-ერთი ოთხ დიდ კათედრალთაგან (ოშკი, ბაგრატის ტაძარი, ალავერდი). მდებარეობს თბილისიდან 20 კმ. დაშორებით, ქ. მცხეთაში. სვეტიცხოველში დაკრძალულია უფლის
მცხეთისა და „დიდი მცხეთის“ ტერიტორია დასახლებული იყო ადრინდელი და შუა ბრინჯაოს ხანაში (ძვ. წ. III—II ათასწლეული). გვიანდელი ბრინჯაოსა და ადრინდელი რკინის ხანაში (ძვ. წ. II—I ათასწლეული) იგი მჭიდროდაა დასახლებული (სამთავროს, ზემო ავჭალის, წიწამურის, ნარეკვავის, წეროვნის, ნაბაღრევის სამაროვანი და ნამოსახლარები). ბრინჯაო-რკინის ხანაში მოსახლობათა ურთიერთობა კავკასიის ცივილიზაციის სინქრონულ კერებთან სამთავროს მეშვეობით ხორციელდებოდა. ძვ. წ. I ათასწლეულის დასაწყისიდან
მცხეთამ და მისმა შემოგარენმა („დიდი მცხეთა“), როგორც საქართველოს ტერიტორიაზე ერთ-ერთმა უძველესმა დასახლებულმა ადგილმა, XIX საუკუნიდან მიიქცია საისტორიო სიძველეებით დაინტერესებულ მკვლევართა ყურადღება. 1867 წელს სამხედრო გზის გაყვანისას არშესული მცხეთაში მდინარე მტკვრის ნაპირას აღმოაჩინეს ქვის სტელა რომელზედაც ბერძნული წარწერა იკითხებოდა. როგორც გაირკვა აღნიშნული ქვა მცხეთის გალავანზე იყო აღმართული და დროთა განმავლობაში ჩამოვარდა. წარწერა +75 წლით თარიღდება და
სვეტიცხოველში ხვალ იქნება დიდი მცხეთობა, მაგრამ, შეხედე, სად დამდგარა ძველი დიდება. ვინ ააშენა იმ სიმაღლეს? რა პოეტობა შესძლებს გადმოსცეს იმა დღეთა გაბედითება? ახლა ვიღაცა გულმოდგინედ იქ გზას აკეთებს, გამოქვაბული ქალაქები რომ ისევ ნახოს. ქვევით კი, ქალი ახალგაზრდა, როგორც ნაკვეთებს, შავით მოსილი, მწუხარებით მიჰყვება ახოს. ჩვენ გავიარეთ შიო მღვიმის ვრცელი ბაქანი, მტკვარზე შორიდან დავინახეთ, მიდის ტივები,
მესტიის მუნიციპალიტეტი საქართველოს ერთ-ერთი განსაკუთრებული ადგილია უძველესი კულტურითა და მკვეთრად გამოხატული იდენტობით. იგი უამრავ ტურისტს იზიდავს. ქართული ეთნო-კულტურის მნიშვნელოვანი ნიმუშია სვანური კოშკი, რომელიც გვხვდება როგორც საცხოვრებელ სახლზე მიდგული, ასევე ცალკე მდგომი. გრანდიოზული მწვერვალების ფონზე შეფენილი კოშკოვანი სოფლები დაუვიწყარ კადრებად დარჩება თქვენს მეხსიერებაში. გამორჩეულია სვანური ტაძრები, მათი მოხატულობა და ჭედური თუ ფერწერული ხატების შესანიშნავი ნიმუშები. განსაკუთრებით
მესტია დასავლეთ საქართველოში, სამეგრელო – ზემო სვანეთის მხარეში მდებარე მუნიციპალიტეტია. მას, ისევე როგორც მთლიანად სვანეთს, უძველესი ისტორია აქვს. მესტია გამორჩეულია საოცარი, ულამაზესი ბუნებითა და კულტურული ძეგლების სიმრავლით. მომნუსხველი და დაუვიწყარია სვანეთის მშვენება, მწვერვალი უშბა, საქართველოს უმაღლესი მწვერვალი შხარა, აზიდული კლდეებიდან გადმომდინარი ჩანჩქერები და ცასავით ლურჯი ალპური ტბები. ალბათ სწორედ ამ ცადაზიდულ მყინვარებსა და კლდეებს უნდა
ყველაზე ადრეული ცნობა სვანთა შესახებ გვხვდება ბერძენ და რომაელ ისტორიკოსებთან სტრაბონთან (ძვ. წ. აღ.64 /63.ა.წ.აღ23/24წწ.)და პლინიუსთან (ახ.წ. 23/24წწ). სტრაბონის მიხედვით სვანები 1 საუკუნეში ,,დიოსკურიის მთიანეთში მცხოვრებ ტომთაგან” აღემატებოდნენ მეზობელ ტომებს ძალითა და ძლიერებით, რომელთაც 200 000 კაციანი ლაშქრის მეკრება შეეძლოთ. ისტორიული წყაროების მიხედვით კავკასიონის მთავარი ქედის სამხრეთ-აღმოსავლეთ კალთებზე დასახლებულ ქართველთა ტომის, სვანეთის ისტორია იწყება ჩვენს
მარტვილის კანიონი – ბუნების ძეგლი სოფელ გაჭედილში, მარტვილის მუნიციპალიტეტში, სამეგრელოს მხარეში, ზღვის დონიდან 210 მეტრზე. მარტვილის კანიონის ვიზიტორთა ცენტრი კანიონის შესასვლელთანაა განთავსებული. ბუნების ძეგლი წარმოადგენს მდინარე აბაშის მიერ აბდათის კირქვული ქანებით აგებულ ანტიკლინში, კანიონისებურად გაჭრილ ხეობას. კანიონის სიგრძე 2400 მ-ია, ჩაჭრის სიღრმე 20-30 მ, ხოლო სიგანე 5-10 მ. კანიონის შუა წელში წარმოიშობა 12-15 მ სიმაღლის
მარტვილის მუნიციპალიტეტი სამეგრელოში მდებარეობს. იგი გამოირჩევა უძველესი ისტორიითა და ბუნების მრავალფეროვნებით. რაიონის ტერიტორიაზე ადამიანის ცხოვრების კვალი უძველესი დროიდან იწყება. მარტვილის ძველი სახელწოდებაა ჭყონდიდი, რაც წარმართულ საკულტო მუხის (ჭყონი) ხეს უკავშირდება. იგი განვითარებულ დასახლებულ პუნქტს წარმოადგენდა შუა საუკუნეებშიც, რაზეც, გარდა ისტორიული წყაროებისა, რაიონის ტერიტორიაზე შემორჩენილი უძველესი ტაძრები და ციხე-სიმაგრეებიც მეტყველებს. დღესდღეობით მარტვილში ფუნქციონირებს კულტურულ-საგანმანათლებლო, ჯანდაცვის და
მარტვილის მუნიციპალიტეტი გამოირჩევა ულამაზესი ბუნებითა და კულტურულ-ისტორიული ძეგლების სიმრავლით. რაიონი შთამბეჭდავი ალპური ტბებით, ჩანჩქერებით, მღვიმეებით თუ უმშვენიერესი ხეობებით მრავალ ბუნებისა და მოგზაურობის მოყვარულს იზიდავს. განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს ლებარდეს ტბები, ონიორეს, წაჩხურუს, კაღუს, აბჰესისა და ტობის ჩანჩქერები, მარტვილის კანიონი, ბალდის კანიონი და სხვა. მარტვილში მრავალ შესანიშნავ ადგილს იპოვნით, როგორც თავგადასავლებით სავსე ლაშქრობის მოსაწყობად, ასევე მსუბუქი გასვლებისთვის
მესტიის მუნიციპალიტეტი დასავლეთ საქართველოს ჩრდილოეთ ნაწილში, სამგრელო-ზემო სვანეთის მხარეში მდებარეობს. მისი ადმინისტრაციული ცენტრია დაბა მესტია. იგი მოიცავს ზემო სვანეთის ტერიტორიას, მდინარე ენგურის ხეობას ენგურის სათავიდან სამეგრელოს საზღვრამდე და მისი შემადგენელი ადმინისტრაციული ერთეულებია: დაბა მესტია, ბეჩო, ეცერი, იდლიანი, იფარი, კალა, ლახამულა, ლატალი, ლენჯერი, მულახი, ნაკრა, უშგული, ფარი, ცხუმარი, წვირმი, ჭუბერი, ხაიში. ზემო სვანეთი ბალის ქედით იყოფოდა
მარტვილის მუნიციპალიტეტი სამეგრელოში მდებარეობს. რაიონის სამხრეთ ნაწილი ოდიშის დაბლობზეა განლაგებული, ცენტრალური და ჩრდილოეთ ნაწილები კი – ეგრისის გედის მთისწინეთსა და მის სამხრეთ კალთებზე. მისი ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი მარტვილი. მარტვილს ჩრდილოეთით ლენტეხის მუნიციპალიტეტი ესაზღვრება, აღმოსავლეთით – ხონი და ცაგერი, სამხრეთით – სენაკი და აბაშა, დასავლეთით კი – ჩხოროწყუ. მუნიციპალიტეტის უმაღლესი ადგილი, ტეხურას სათავე, ზღვის დონიდან 3003
სვანეთი საქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი კუთხეა, რომელიც გამოირჩევა შთამბეჭდავი ბუნებითა და ხედებით. ,,თუ საქართველო ოდნავ მაინც გიყვართ, სვანეთში უნდა წახვიდეთო”-ბრძანა დიდმა ილიამ. სვანეთი ზემო სვანეთად (ენგურის ხეობა) და ქვემო სვანეთად (ცხენისწყლის ხეობა) იყოფა. ასევე, ცალკე გამოიყოფა კოდორის ხეობის სვანეთი. თუ გსურთ ლენტეხს მუნიციპალიტეტს ეწვიოთ, მანქანით გაუყვებით ცხენისწყლის ხეობას და შედიხართ ლენტეხის სოფლებში, რომელთაგან ზოგი ცხენისწყლის ხეობაში
ლენტეხი, იგივე ქვემო სვანეთი, საქართველოს ერთ-ერთი ყველაზე მაღალმთიანი რაიონია, რომელიც რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში მდებარეობს. სვანეთი ადრინდელ საუკუნეებში კოლხეთის ნაწილი იყო, შემდეგ ეგრისის, ხოლო უფრო მოგვიანებით მე-11 მე-15 საუკუნეებში გაერთიანებული საქართველოს სამეფოს შემადგენლობაში შედიოდა. ერთიანი საქართველოს სამეფო-სამთავროებად დაშლის შემდეგ იგი სამ ნაწილად დაიყო: სვანეთის სამთავრო, ბალზემო სვანეთი, ქვემო სვანეთი. მე-19 საუკუნის პირველ ნახევარში ქვემო
ლენტეხი ულამაზესი ბუნებითა და საინტერესო კულტურული ძეგლებით მდიდარი რაიონია. მშვენიერი ხეობები და გრანდიოზული, ყინულოვანი მთები წარუშლელ შთაბეჭდილებას ტოვებს მნახველზე. აქ მრავალი საინტერესო მარშრუტის დაგეგმვა შეიძლება ლაშქრობის მოყვარულთათვის. მრავალფეროვანი და სანახაობრივია ლენტეხის ზემო სვანეთთან, რაჭასთან და სამეგრელოსთან დამაკავშირებელი ბილიკები, როგორიცაა მაგალითად: ლენტეხი-მაცხვარიშის, მანანური-ტვიბერის, ხაჩეში-დობერაზენის, შკედი-ლიხეთის და სასაში-ლაშიჭალის ბილიკები. ლენტეხი მიმზიდველია მთამსვლელებისთვისაც. ულამაზესია კურორტი მუაში სამკურნალო მინერალური
მარნეულის რაიონი მდიდარია მდინარეებით, გარდა მდინარე მტკვრისა, რომელიც რაიონს აღმოსავლეთის საზღვარზე ჩამოუდის, მდინარე ხრამი. აქ იგი აჩენს კლაკნილებს, კუნძულებს, “ნარიონალებს”. წყალუხვია ხრამის მარჯვენა შენაკადი დებედა, რომელიც უკიდურესი ქვემო დინებით მიეკუთვნება მარნეულის რაიონს. დებედაც ტიპური ვაკის მდინარეა. მარნეულის ვაკეს კვეთს მდინარე ალგეთი (მტკვრის მარჯვენა შენაკადი), სხვა მდინარეებიდან აღსანიშნავია შულავერი (ხრამის მარჯვენა შენაკადი) და ბანოშისწყალი (დებედის მარცხენა
მარნეულის მუნიციპალიტეტი — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული საქართველოში. შედის ქვემო ქართლის მხარეში. ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი მარნეული. 1917 წლამდე ახლანდელი მარნეულის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა ტფილისის გუბერნიის ბორჩალოს მაზრაში. 1921 წლის საქართველოს სსრ-ის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფით ისეგ ბორჩალოს მაზრაში იყო. 1929 წელს თბილისის ოლქშია ბორჩალოს რაიონის სახელწოდებით, 1930 წლიდან ლუქსემბურგის (ახლანდ. ბოლნისის) რაიონში იყო. 1947 წლიდან მარნეულის რაიონი ეწოდებოდა. წყარო: