ხობის მუნიციპალიტეტი — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული რაიონი სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარეში. გეოგრაფია მუნიციპალიტეტის ტერიტორია 676 კმ²-ს შეადგენს და განთავსებულია ზღვის დონიდან 2470 მ-მდე სიმაღლეზე. განეკუთვნება კოლხეთის დაბლობის სუბტროპიკულ ნოტიო კლიმატურ ზონას და ხასიათდება თბილი ზამთრითა და ცხელი ნოტიო ზაფხულით. ჰაერის საშუალო წლიური ტემპერატურა +14 °C-ია. მდიდარია ჰიდრორესურსებით, უხვადაა დაქსელილი მიწის ზედა წყლებით, ასევე შიგა წყლებით, ბევრია ჭაობი, მცირე
მონასტერში დაცული სიწმინდეები საქართველოში საბჭოთა მმართველობის დამყარებამდე ხობის მონასტერში დასვენებული იყო ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის კვართი – ვერცხლის ჩასასვენებლით. ერთ-ერთი ვერსიით, კვართი კონსტანტინოპოლიდან საქართველოში VIII-IХ საუკუნეებში წამოუღიათ, როდესაც ბიზანტიის იმპერატორმა ლეონ III-მ ხატები აკრძალა და მათი დევნა დაიწყო. წმინდა მარიამის კვართის გარდა, ხობის მონასტერში წმინდანების ნაწილებიც ინახებოდა. ასევე – დავით აღმაშენებლის საწინამძღვრო ჯვარი, თამარ მეფის გულსაკიდი ჯვარი
ხობის მონასტრის არქიტექტურულ კომპლექსში შედის: ტაძარი, საკათალიკოსო სასახლე, ეკლესიის ზღუდეში ჩაშენებული ორსართულიანი შენობა, მარანი, სამრეკლო, გალავანი და დამხმარე ნაგებობები. ისტორიული წყაროების მიხედვით კი, ხობის მონასტერი სადადიანოს მთავართა საძვალე იყო. ტაძრის ეზოში ჩატარებული გათხრების შედეგად მიაკვლიეს ძვ. წ. VIII-VII საუკუნეების კოლხური ნამოსახლარის ნაშთს. მონასტრის გალავანთან უძველესი ტაძრის ნანგრევებია აღმოჩენილი, რომელიც დაახლოებით IV საუკუნით თარიღდება. არსებობის მანძილზე
ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი — მუნიციპალიტეტი საქართველოში, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის შემადგენლობაში. ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში 11 ტერიტორიული ერთეულია. ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი მდებარეობს ბათუმში. ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს საქართველოს უკიდურეს სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. ეს ტერიტორია ოდითგანვე იწვევდა დიდ ინტერესს, როგორც საქართველოში, ისე მის საზღვრებს გარეთ, თავისი ისტორიული წარსულით, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებით, ადგილობრივი მოსახლეობის სტუმართმოყვარეობით, არაჩვეულებრივი კლიმატური პირობებითა და უნიკალური ლანდშაფტებით. ხელვაჩაურის
XIX საუკუნის მეორე ნახევარში აფხაზი მუჰაჯირების ნაწილი ოსმალეთის იმპერიიდან დღევანდელი ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე სოფლებში სილიბაურში, ანგისისა და ფეიზიში გადავიდა საცხოვრებლად. აფხაზი მუჰაჯირების შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ რეგიონში — საერთო ჯამში, დაახლოებით 52 ეთნიკური აფხაზი. 1917 წლამდე ახლანდელი ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა ქუთაისის გუბერნიის ბათუმის ოლქში, 1921 წლიდან საქართველოს ადმინისტრაციული დაყოფით — აჭარის ბათუმის ოკრუგში. 1924 წელს
მაჭახელას ეროვნული პარკი — ეროვნული პარკი აჭარაში, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში, მდინარე მაჭახელისწყლის ხეობაში, ზღვის დონიდან 300 – 350 მეტრ სიმაღლეზე. ადმინისტრაციული და ვიზიტორთა ცენტრი განლაგებულია ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის სოფელ აჭარისაღმართის ცენტრში. პარკი დაარსდა 2012 წელს უნიკალური ბიოლოგიური და ლანდშაფტური ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების, კოლხური ტყეების ეკოსისტემის გრძელვადიანი დაცვის, ეკოლოგიური უსაფრთხოებისა და ბუნებრივ გარემოში ტურისტული და რეკრეაციული საქმიანობის განვითარების უზრუნველყოფის
ანდრია პირველწოდებულის ქანდაკება და ჩანჩქერი – მდებარეობს აჭარაში, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში, სარფში. მონუმენტი ეძღვნება წმინდა ანდრია პირველწოდებულის საქართველოში შემოსვლის ისტორიულ ფაქტს. ლეგენდის თანახმად სწორედ ამ გზით შემოვიდა ის საქართველოში. ქრისტიანობა ყველაზე ადრე აჭარაში გავრცელდა, აქ იესო ქრისტეს ერტ-ერთმა მოწაფემ, ანდრია პირველწოდებულმა. წყარო: georgiantravelguide.com ხელვაჩურს გაუმარჯოს! ხელვაჩაურელებს სალამი!
ხაშური — ქალაქი საქართველოში, ხაშურის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი. 1872-1917 წლებში მას მიხაილოვო ერქვა, 1918-1931 — ხაშური, 1931-1934 წლებში — სტალინისი. მდებარეობს შიდა ქართლის ვაკეზე, მდინარე სურამულას ნაპირზე, ზღვის დონიდან 700 მ. სიმაღლეზე. XIX საუკუნეში ფოთი-თბილისისსარკინიგზო მაგისტრალის გაყვანის შემდეგ ხაშური თანდათან მსხვილი სატრანსპორტო კვანძი გახდა. აქედან სარკინიგზო და საავტომობილო მაგისტრალები მიემართება ბორჯომისა და ახალციხის მიმართულებით. ქალაქად
ხაშურის რაიონის ტერიტორიაზე ადამიანს ჯერ კიდევ ქვის ხანიდან უცხოვრია. უკანასკნელ პერიოდში განხორციელებული არქეოლიგიური გათხრების შედეგად მიკვლეულია შუა, გვიანი ბრინჯაო-ადრე რკინის და ანტიკური ხანის არაერთი ნამოსახლარი და სამაროვანი. ქართული და უცხოური (რომაული, ბერძნული, სპარსული, ფრანგული და სხვა) საისტორიო წყაროები ხაშურის რაიონის ტერიტორიაზე ასახელებენ ქალაქებს ალსა და სურამს. ეს უკანასკნელი ანტიკური ხანის ქართლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ქალაქთაგანია, რომელზეც
ჭერათხევის ხეობა — ხაშურის მუნიციპალიტეტის ერთ-ერთი ღირსშესანიშნავი, ბუნებრივი პირობებითა და კულტურული მემვიდრეობის ძეგლებით მდიდარია ჭერათხევის ხეობა. აქ მდებარეობს სოფელი ალი, რომელიც შუა საუკუნეებში ქალაქის სტატუსით იხსენიება. იგი მდებარეობს ზღვის დონიდან 760 მეტრ სიმაღლეზე. ხაშურიდან 25 კმ. სოფელში დგას: დედაღვთისა, კვირაცხოვლის ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია, უსანეთის ეკლესია და ჯანიაურების ეკლესია. ულუმბოს მონასტერი – მდებარეობს საქართველოში, შიდა ქართლში,
ხაშურის რკინიგზის სადგურში საქართველოს პირველი საბჭოთა ელმავალი დგას, რომელიც 84 წლის სურამის უღელტეხილზე პირველად გაატარეს. 70-იანი წლებიდან ,,ვლ 19″ ტიპის ელმავალი ხაშურში კვარცხლბეკზე დადგეს. ხაშურში 1932 წელს პირველი საელმავლო დეპო აშენდა და „ვლ-19“ სერიის პირველმა საბჭოთა ელმავალმა გამოცდა გაიარა. 1932 წლის 16 აგვისტო საქართველოს რკინიგზის ისტორიის ერთ-ერთი ღირსშესანიშნავი თარიღია. ამ დღიდან დაიწყო სარკინიგზო უბნების ელექტრულ
ხარაგაული იმერეთის მხარეში მდებარე მუნიციპალიტეტია. აქ ადამიანის ცხოვრების კვალი ჯერ კიდევ ქვის ხანიდან იწყება, რასაც დევისხვრელის პალეოლითური ნამოსახლარიც ადასტურებს. ფეოდალურ ხანაში უნიციპალიტეტი არაგვეთის საერისთაოში შედიოდა, რომელზეც გადიოდა დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელი გზები. მნიშვნელოვანი სტრატეგიული ობიექტი იყო ვახანის ციხე. ვახანის ციხეში გაფორმდა ელაზნაურის შეთანხმება 1804 წელს, რომლითაც იმერეთის სამეფო რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა. ხარაგაულს მნიშვნელოვანი
ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი გამოირჩევა ულამაზესი ბუნებითა და მნიშვნელოვანი კულტურული ძეგლებით. ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკი ბევრ საინტერესო ადგილსა და მარშრუტს სთავაზობს მოგზაურობის მოყვარულებს. ულამაზესი ტყეები, ალპური მინდვრები, ჩანჩქერები, ტბები და შესანიშნავი ხედები დაუვიწყარ შთაბეჭდილებებსა და თავგადასვლებს გპირდბათ. ეს რაიონი მნიშვნელოვანი კულტურული ძეგლებითაც გამოირჩევა. აქ ნახავთ დამიანეს შესანიშნავი მხატვრობით ცნობილ უბისის მონასტერს, ვახანისა და ჩხერის ციხეებს და სხვა მრავალ
ხარაგაულის ისტორიული ტერიტორია მარგვეთის საერისთაოში შედიოდა. აქ გადიოდა ,,აბრეშუმის გზა” . ფეოდალურ ხანაში ხარაგაულის ამჟამინდელი ტერიტორია სტრატეგიული მნიშვნელობის იყო, რადგან მასზე გადიოდა დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელი გზები. აქ აღმოჩენილი ისტორიული ძეგლები იძლევა იმის საფუძველს, რომ ვივარაუდოთ ხარაგაულის ტერიტორია მეტად ინტენსიურად დასახლებული მაგისტრალი იყო. ამას მოწმობს პიტიახშთა საგვარეულო სამარხი, რომელიც აღმოჩენილია სოფელ ბორში ძვ. წთ.
ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი დასავლეთ საქართველოში, იმერეთის მხარეში მდებარეობს. მისი ადმინისტრაციული ცენტრია დაბა ხარაგაული. რაიონის ტერიტორია მოიცავს მესხეთისა და ლიხის ქედის ნაწილებსა და ძირულის დენუდაციურ პლატოს. ხარაგაული 12 ადმინისტრაციული ერთეულისგან შედგება, ესენია: დაბა ხარაგაული, ბაზალეთი, ბორითი, ვარძია, ვახანი, ზვარი, კიცხი, ლეღვანი, ლაში, მოლითი, ნადაბური, სარგვეში, საღანძილე, ფარცხნალი, ხიდარი, წყალაფორეთი, წიფი, ღორეშა, ხუნევი, ხევი. მუნიციპალიტეტს დასავლეთით ზესტაფონისა და
ჭიათურის მუნიციპალიტეტი — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული საქართველოში, იმერეთის მხარეში. ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ჭიათურა. გეოგრაფია მდებარეობს მდინარე ყვირილის აუზში, უჭირავს იმერეთის მაღლობის ნაწილი. ჩრდილო-აღმოსავლეთით ესაზღვრება საჩხერის, სამხრეთით და სამხრეთ-დასავლეთით — ხარაგაულის, ზესტაფონისა და თერჯოლის მუნიციპალიტეტები, დასავლეთით — ტყიბულის, ჩრდილო-დასავლეთით კი ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი. რელიეფი მუნიციპალიტეტის ტერიტორია მოიცავს ჭიათურის პლატოს ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილს და რაჭის ქედის სამხრეთ კალთას. პლატო, ძირითადად,
მუზეუმში დაცულია ჭიათურის ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილი ძვ. წ. III ათასწლეულით დათარიღებული ბრინჯაოს ცულები, შუბისპირები, ქინძისთავები, მძივები; აგრეთვე ნუმიზმატიკური და ეთნოგრაფიული მასალები; ადგილობრივ მხატვართა ფერწერული და გამოყენებითი ხელოვნების ნიმუშები, ფოტომასალები, სხვადასხვა სახის დოკუმენტები. წყარო: georgianmuseums.ge ჭიათურას გაუმარჯოს! ჭიათურელებს სალამი!
ანტიკური ხანა ქალაქ ჭიათურის მიდამოები, ისევე როგორც ზემო იმერეთის მნიშვნელოვანი ნაწილი, ძველი საქართველოს ერთ-ერთი მჭიდროდ დასახლებული მხარე იყო. ჭიათურაში და მდინარე ყვირილის პირას აღმართულ დიდ კლდეებში ამჟამადაც არის შემორჩენილი მრავალი გამოქვაბული, ვახუშტი ბაგრატიონის ცნობით, ეს გამოქვაბული მურვან ყრუს დროინდელი უნდა იყოს.არაბთა ლაშქრის მეთაური მურვან ყრუ თავის ურდოებით შემოიჭრა საქართველოში და ააოხრა საქართველოს დასავლეთი და აღმოსავლეთი,
ქალაქის წარმოშობა და შემდგომი განვითარება კი განაპირობა მდინარე ყვირილის ხეობაში არსებული მანგანუმის მადნის საბადოს ბაზაზე წარმოქმნილმა მრეწველობამ. ქალაქს საფუძველი ჩაეყარა 1879წელს, როდესაც აკაკი წერეთლის ინიციატივით დაიწყო მანგანუმის მადნის მოპოვება. 1895 წელს გაიყვანეს რკინიგზა, რომელმაც ჭიათურის რკინიგზის სადგურ შორაპანს დაუკავშირა. ამ პერიოდში ჭიათურაში 6 ათასამდე ადამიანი მუშაობდა, მანგანუმის ხვედრი წილი მსოფლიო ექსპორტში კი 50% – ს
ქალაქის სავიზიტო ბარათია საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ადგილი – პრომეთეს მღვიმე გასაოცარი ფორმის სტალაქტიტებითა და სტალაგმიტებით. მახლობლადაა სათაფლიის ნაკრძალი, სადაც დინოზავრის ნაკვალევს ნახავ. წყალტუბო მდიდარია ისტორიული ციხესიმაგრეებითა და ტაძრებით. მათ შორისაა: შუა საუკუნეების დერჩის ეკლესია, ოფშკვითისა და მაღლაკის ეკლესიები და სხვა. აუცილებლად ნახე გეგუთის სასახლე – ქართველი მეფეების ზამთრის რეზიდენცია. ქალაქისა და მუნიციპალიტეტის შესახებ მეტს